Wykaz skrótów .................................................................................................................. 15
Wprowadzenie ................................................................................................................... 17
Rozdział 1
Ogólne regulacje dotyczące zobowiązań umownych ............................................................. 19
1. Wstęp .......................................................................................................................... 19
2. Oświadczenia woli ........................................................................................................ 21
2.1. Pojęcie oświadczeń woli ......................................................................................... 21
2.2. Wykładnia oświadczeń woli .................................................................................... 25
2.3. Wykładnia umowy ................................................................................................. 28
2.4. Problematyka wad oświadczeń woli ......................................................................... 33
2.4.1. Brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli ................. 35
2.4.2. Pozorność ................................................................................................... 38
2.4.3. Błąd ........................................................................................................... 41
2.4.4. Groźba ........................................................................................................ 45
2.5. Problematyka uchylania się od skutków oświadczenia woli ......................................... 46
3. Pojęcie i struktura stosunku zobowiązaniowego ................................................................ 49
3.1. Pojęcie stosunku zobowiązaniowego ........................................................................ 49
3.2. Struktura stosunku zobowiązaniowego ..................................................................... 54
3.3. Umowa jako stosunek zobowiązaniowy .................................................................... 56
3.3.1. Zawarcie umowy ......................................................................................... 57
3.3.2. Uchylenie się od zawarcia umowy .................................................................. 58
3.3.3. Zmiana umowy ............................................................................................ 60
3.3.4. Wygaśnięcie umowy .................................................................................... 62
4. Pojęcie i zakres zasady swobody umów ........................................................................... 64
4.1. Pozytywna strona zasady swobody umów ................................................................. 66
4.2. Wyznaczanie granic swobody umów ........................................................................ 66
4.3. Skutki przekroczenia zakresu swobody umów ........................................................... 70
4.3.1. Wyzysk ...................................................................................................... 70
4.3.2. Niemożliwość świadczenia ............................................................................ 71
4.3.3. Szczególne przypadki ograniczenia zasady swobody umów ............................... 72
5. Szczególne zasady i klauzule wyznaczające treść zawieranej umowy .................................. 73
5.1. Zasada trwałości umów .......................................................................................... 73
5.2. Zasada współdziałania ............................................................................................ 74
5.3. Zasada dobrej wiary (dobrych obyczajów) ................................................................ 76
5.4. Zasada uczciwego obrotu (uczciwości kupieckiej) ...................................................... 76
5.5. Klauzula społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa ............................................ 77
5.6. Klauzula zwyczaju ................................................................................................. 77
6. Zawieranie umów w obrocie konsumenckim .................................................................... 78
6.1. Pojęcie wzorców umownych ................................................................................... 80
6.2. Charakter prawny wzorców ..................................................................................... 81
6.3. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca ....................................................................... 82
6.4. Niedozwolone postanowienia umowne w umowach konsumenckich ............................ 84
6.5. Umowy zawierane z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa .............................. 85
6.6. Umowy z konsumentem zawierane na odległość ........................................................ 85
6.7. Zagadnienia szczególne związane z umowami z udziałem konsumenta ......................... 87
6.8. Wzorce umów w handlu elektronicznym ................................................................... 90
7. Forma umowy .............................................................................................................. 91
7.1. Rodzaje formy czynności prawnej ............................................................................ 91
7.2. Elementy konstrukcyjne zwykłej formy pisemnej ....................................................... 92
7.3. Elementy konstrukcyjne kwalifikowanej formy pisemnej ............................................ 98
7.3.1. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu .................................... 98
7.3.2. Forma aktu notarialnego .............................................................................. 100
7.3.3. Forma pisemna z datą pewną ....................................................................... 103
7.4. Pactum de forma .................................................................................................. 105
7.5. Skutki niezachowania formy zastrzeżonej ................................................................ 107
7.5.1. Forma pisemna zastrzeżona ad probationem .................................................. 107
7.5.2. Forma pisemna zastrzeżona ad solemnitatem ................................................. 110
7.5.3. Forma ad eventum ...................................................................................... 113
7.6. Forma następczych czynności prawnych ................................................................. 113
8. Systematyka wadliwych czynności prawnych ................................................................. 114
8.1. Nieważność umowy ............................................................................................. 114
8.1.1. Sprzeczność umowy z prawem jako przesłanka jej nieważności ....................... 117
8.1.2. Sprzeczność umowy z właściwością stosunku ................................................ 119
8.1.3. Sprzeczność umowy z zasadami współżycia społecznego ................................ 120
8.1.4. Konsekwencje nieważnych zapisów umownych ............................................. 121
8.2. Bezskuteczność czynności prawnej ......................................................................... 126
8.2.1. Bezskuteczność zawieszona ......................................................................... 126
8.2.2. Bezskuteczność względna ............................................................................ 130
9. Wykonanie zobowiązań wynikających z kontraktu .......................................................... 132
9.1. Wykonanie zobowiązania ...................................................................................... 132
9.1.1. Wykonanie zobowiązania w całości lub w części ............................................ 133
9.1.2. Jakość świadczenia ..................................................................................... 133
9.1.3. Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów ......................................... 134
9.2. Osobisty charakter świadczenia dłużnika ................................................................. 135
9.3. Zasada współdziałania wierzyciela ......................................................................... 137
9.4. Miernik staranności .............................................................................................. 139
9.5. Miejsce i czas wykonania zobowiązania .................................................................. 141
9.5.1. Miejsce wykonania zobowiązania ................................................................. 141
9.5.2. Termin wykonania zobowiązania .................................................................. 143
9.6. Wykonanie zobowiązania o charakterze wzajemnym ................................................ 146
9.7. Prawo zatrzymania ............................................................................................... 147
10. Przesłanki i zasady odpowiedzialności kontraktowej ...................................................... 149
10.1. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej ........................................................... 149
10.1.1. Uwagi ogólne ........................................................................................... 149
10.1.2. Odpowiedzialność za culpa in contrahendo .................................................. 155
10.2. Zasady odpowiedzialności kontraktowej ................................................................ 158
10.3. Umowna modyfikacja zasad odpowiedzialności kontraktowej .................................. 159
10.4. Następcza niemożliwość świadczenia .................................................................... 162
10.5. Opóźnienie a zwłoka dłużnika .............................................................................. 165
10.6. Zwłoka wierzyciela ............................................................................................. 168
10.7. Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umów wzajemnych 170
10.8. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej ................................................ 175
Rozdział 2
Komparycja umowy ......................................................................................................... 179
1. Pojęcie komparycji umowy .......................................................................................... 179
2. Zdolność kontraktowa ................................................................................................. 179
3. Struktura komparycji umowy ........................................................................................ 180
3.1. Nazwa umowy ..................................................................................................... 180
3.2. Data i miejsce zawarcia umowy ............................................................................. 181
3.3. Preambuła ........................................................................................................... 182
3.3.1. Uwagi ogólne ............................................................................................ 182
3.3.2. Przykładowe propozycje preambuły .............................................................. 183
3.4. Strony umowy ..................................................................................................... 183
3.4.1. Osoba fizyczna ........................................................................................... 183
3.4.1.1. Indywidualizacja osoby fizycznej ..................................................... 184
3.4.1.2. Konsumenci .................................................................................. 184
3.4.1.3. Przedsiębiorcy ............................................................................... 185
3.4.1.4. Firma jako oznaczenie przedsiębiorcy ............................................... 187
3.4.1.5. Zawarcie umowy przez osobę pozostającą w związku małżeńskim ....... 192
3.4.2. Osoby prawne ............................................................................................ 196
3.4.2.1. Uwagi ogólne ................................................................................ 196
3.4.2.2. Skarb Państwa ............................................................................... 197
3.4.2.3. Państwowe osoby prawne ................................................................ 199
3.4.2.4. Jednostki samorządu terytorialnego .................................................. 201
3.4.3. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej .................................. 203
3.4.4. Kościelne osoby prawne .............................................................................. 204
3.4.4.1. Kościół katolicki ............................................................................ 204
3.4.4.2. Pozostałe kościoły i związki wyznaniowe .......................................... 205
3.5. Reprezentacja podmiotów przy zawieraniu umowy ................................................... 206
3.5.1. Spółka cywilna ........................................................................................... 207
3.5.2. Spółka jawna ............................................................................................. 209
3.5.3. Spółka partnerska ....................................................................................... 211
3.5.4. Spółka komandytowa .................................................................................. 212
3.5.5. Spółka komandytowo-akcyjna ...................................................................... 214
3.5.6. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ..................................................... 215
3.5.7. Spółka akcyjna ........................................................................................... 217
3.5.8. Prosta spółka akcyjna .................................................................................. 220
3.5.9. Spółdzielnia ............................................................................................... 223
3.5.10. Wspólnota mieszkaniowa .......................................................................... 224
3.5.11. Fundacja .................................................................................................. 226
3.5.12. Stowarzyszenie ......................................................................................... 226
3.5.13. Skarb Państwa .......................................................................................... 229
3.5.14. Jednostki samorządu terytorialnego ............................................................. 230
3.6. Pełnomocnictwo .................................................................................................. 232
3.6.1. Uwagi ogólne ............................................................................................ 232
3.6.2. Zawarcie umowy z osobą do tego nieupoważnioną ......................................... 234
3.7. Prokura ............................................................................................................... 236
4. Wzory komparycji z praktycznymi wyjaśnieniami ........................................................... 238
4.1. Skarb Państwa – minister ...................................................................................... 238
4.2. Wojewoda ........................................................................................................... 239
4.3. Urząd wojewódzki ............................................................................................... 240
4.4. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe ................................................... 240
4.5. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad ..................................................... 241
4.6. Przedsiębiorstwo państwowe ................................................................................. 241
4.7. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa .................................................................... 242
4.8. Agencja Mienia Wojskowego ................................................................................ 243
4.9. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ........................................................... 244
4.10. Sądy powszechne ............................................................................................... 245
4.11. Prokuratura ........................................................................................................ 246
4.12. Policja .............................................................................................................. 247
4.13. Straż miejska ..................................................................................................... 247
4.14. Państwowa Straż Pożarna .................................................................................... 248
4.15. Urząd skarbowy ................................................................................................. 249
4.16. Izba administracji skarbowej ................................................................................ 249
4.17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ............................................................... 250
4.18. Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ............................................... 250
4.19. Gmina ............................................................................................................... 251
4.20. Jednostka organizacyjna gminy ............................................................................ 253
4.20.1. Ogród zoologiczny ................................................................................... 253
4.20.2. Przedszkole ............................................................................................. 253
4.20.3. Szkoła podstawowa .................................................................................. 253
4.21. Miasto stołeczne Warszawa ................................................................................. 254
4.22. Powiat .............................................................................................................. 254
4.23. Województwo .................................................................................................... 255
4.24. Muzeum ............................................................................................................ 257
4.25. Teatr ................................................................................................................. 257
4.26. Stowarzyszenie .................................................................................................. 258
4.26.1. Ochotnicza straż pożarna .......................................................................... 259
4.26.2. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR) .................................... 259
4.26.3. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (WOPR) ..................................... 260
4.26.4. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR) ................................ 260
4.27. Uczelnia ............................................................................................................ 261
4.28. Fundacja ........................................................................................................... 261
4.29. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej ................................................... 262
4.30. Spółdzielnia ....................................................................................................... 263
4.31. Wspólnota mieszkaniowa .................................................................................... 263
4.32. Związki zawodowe ............................................................................................. 265
4.33. Instytut badawczy ............................................................................................... 266
4.34. Spółka cywilna ................................................................................................... 266
4.35. Spółka jawna ..................................................................................................... 267
4.36. Spółka partnerska ............................................................................................... 269
4.37. Spółka komandytowa .......................................................................................... 269
4.38. Spółka komandytowo-akcyjna .............................................................................. 271
4.39. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ............................................................. 272
4.40. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji .......................................... 274
4.41. Prosta spółka akcyjna .......................................................................................... 275
4.42. Spółka akcyjna ................................................................................................... 276
4.43. Spółka akcyjna w organizacji ............................................................................... 277
4.44. Syndyk ............................................................................................................. 277
4.45. Sądowy zarządca nieruchomości .......................................................................... 279
4.46. Towarzystwo budownictwa społecznego (TBS) ...................................................... 280
4.47. Kościelne osoby prawne ...................................................................................... 281
Rozdział 3
Podstawowe postanowienia umowne .................................................................................. 283
1. Proces formułowania postanowień umownych ................................................................ 283
1.1. Oferta ................................................................................................................. 284
1.1.1. Uwagi ogólne ............................................................................................ 284
1.1.2. Oferta w postaci elektronicznej .................................................................... 288
1.2. Negocjacje .......................................................................................................... 290
1.3. List intencyjny ..................................................................................................... 290
1.4. Przetarg i aukcja .................................................................................................. 291
2. Elementy treści umowy ................................................................................................ 295
2.1. Uwagi ogólne ...................................................................................................... 295
2.2. Preambuła ........................................................................................................... 295
2.3. Słownik pojęć umowy .......................................................................................... 298
2.4. Postanowienia wstępne ......................................................................................... 300
2.5. Przedmiot umowy ................................................................................................ 300
2.5.1. Uwagi ogólne ............................................................................................ 300
2.5.2. Świadczenia jednorazowe, okresowe, ciągłe ................................................... 303
2.5.3. Świadczenia podzielne i niepodzielne ........................................................... 304
2.5.4. Świadczenia oznaczone indywidualnie i rodzajowo ......................................... 306
2.5.5. Świadczenie pieniężne i odsetki ................................................................... 306
2.5.6. Umowy odnoszące się do osób trzecich ......................................................... 307
2.5.6.1. Uwagi ogólne ................................................................................ 307
2.5.6.2. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią – art. 391 k.c. ..................... 308
2.5.6.3. Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia – art. 392 k.c. 310
2.5.6.4. Umowa na rzecz osoby trzeciej – art. 393 k.c. .................................... 312
2.6. Postanowienia dotyczące wymagalności świadczeń .................................................. 315
2.7. Miejsce wykonania umowy ................................................................................... 315
2.8. Podstawowe obowiązki stron ................................................................................. 316
2.9. Sposób spełnienia świadczenia ............................................................................... 320
2.10. Terminy spełnienia świadczeń .............................................................................. 321
2.11. Materiały i siła robocza ....................................................................................... 322
2.12. Wartość umowy ................................................................................................. 322
2.13. Sposób rozliczenia i płatności .............................................................................. 322
2.14. Odpowiedzialność za szkody ............................................................................... 323
2.15. Czas zawarcia umowy ......................................................................................... 324
2.16. Dodatkowe zabezpieczenia .................................................................................. 324
2.17. Postanowienia końcowe ...................................................................................... 325
2.18. Omówienie skreśleń i pomyłek ............................................................................. 325
2.19. Podpis ............................................................................................................... 326
2.20. Załączniki do umowy .......................................................................................... 327
Rozdział 4
Klauzule umowne ............................................................................................................. 328
1. Klauzula dotycząca przejścia korzyści i ciężarów oraz niebezpieczeństwa .......................... 328
2. Klauzula miejsca wykonania umowy ............................................................................. 331
3. Wynagrodzenie kosztorysowe ....................................................................................... 333
4. Wynagrodzenie ryczałtowe .......................................................................................... 337
5. Wykonanie zastępcze .................................................................................................. 341
6. Klauzula dotycząca podwykonawców ............................................................................ 345
7. Zadatek ...................................................................................................................... 349
8. Zaliczka ..................................................................................................................... 354
9. Klauzula przejścia majątkowych praw autorskich ............................................................ 357
10. Klauzula dotycząca udzielenia licencji ......................................................................... 369
11. Odsetki .................................................................................................................... 376
12. Kara umowna ........................................................................................................... 384
13. Warunek .................................................................................................................. 396
14. Termin ..................................................................................................................... 402
15. Klauzula rebus sic stantibus ....................................................................................... 406
16. Siła wyższa .............................................................................................................. 412
17. Gwarancja ................................................................................................................ 417
18. Zabezpieczenie wekslowe .......................................................................................... 425
19. Przewłaszczenie na zabezpieczenie .............................................................................. 432
20. Hipoteka .................................................................................................................. 437
21. Zastaw ..................................................................................................................... 444
22. Klauzula czynności z samym sobą ............................................................................... 448
23. Klauzula zakazu konkurencji ...................................................................................... 455
23.1. Uwagi ogólne .................................................................................................... 455
23.2. Zakaz konkurencji w umowie agencyjnej .............................................................. 459
23.3. Zakaz konkurencji w umowie zawieranej z pracownikiem ...................................... 460
23.4. Modyfikacje, przykłady, orzecznictwo ................................................................. 463
24. Klauzula poufności .................................................................................................... 469
25. Klauzula waloryzacyjna ............................................................................................. 477
26. Klauzula umownego prawa odstąpienia ........................................................................ 481
27. Odstępne .................................................................................................................. 489
28. Zapis na sąd polubowny ............................................................................................. 491
29. Klauzula prorogacyjna ............................................................................................... 497
30. Klauzula dotycząca jurysdykcji ................................................................................... 499
31. Klauzula salwatoryjna ................................................................................................ 503
32. Klauzula języka ........................................................................................................ 506
33. Koszty związane z zawarciem umowy ......................................................................... 508
34. Zmiana umowy ......................................................................................................... 510
Rozdział 5
Umowy podstawowe ......................................................................................................... 516
1. List intencyjny ............................................................................................................ 516
2. Umowa przedwstępna .................................................................................................. 521
3. Umowa ramowa .......................................................................................................... 534
4. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391 k.c.) .................................................. 546
5. Umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia (art. 392 k.c.) a umowa o przejęcie długu (art. 519 k.c.) 551
Rozdział 6
Przykładowe umowy ......................................................................................................... 561
1. Umowa cesji wierzytelności ......................................................................................... 561
2. Umowa czarterowa ...................................................................................................... 566
3. Umowa o dzieło (umowa o wykonanie projektu architektonicznego) ................................. 570
4. Umowa zlecenia ......................................................................................................... 588
5. Umowa o świadczenie usług serwisowych ..................................................................... 596
6. Umowa sprzedaży ....................................................................................................... 601
7. Umowa zastawu na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ......................... 619
8. Umowa przedwstępna sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wraz z pełnomocnictwem 625
9. Umowa zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ................................ 629
10. Umowa spółki cywilnej .............................................................................................. 637
11. Umowa o roboty budowlane ....................................................................................... 654
12. Umowa konsorcjum ................................................................................................... 669
13. Umowa spółki jawnej ................................................................................................ 678
14. Umowa spółki partnerskiej ......................................................................................... 689
15. Umowa spółki komandytowej ..................................................................................... 699
16. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ......................................................... 708
17. Porozumienie wekslowe ............................................................................................. 730
18. Umowa faktoringu niewłaściwego ............................................................................... 734
19. Umowa faktoringu właściwego ................................................................................... 738
20. Umowa o prawo dostępu do strony internetowej (hostingowa) ........................................ 742
21. Umowa leasingu operacyjnego .................................................................................... 746
22. Umowa leasingu finansowego ..................................................................................... 753
23. Umowa merchandisingu reklamowego ......................................................................... 758
24. Umowa najmu okazjonalnego ..................................................................................... 760
25. Umowa najmu wirtualnego biura ................................................................................. 770
26. Umowa poddzierżawy nieruchomości .......................................................................... 774
27. Umowa określająca sposób korzystania z nieruchomości (umowa quoad usum) ................ 779
28. Umowa rezerwacyjna ................................................................................................ 784
29. Umowa zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa ................................................. 787
30. Umowa o nadzór autorski nad inwestycją ..................................................................... 798
31. Umowa poręczenia spłaty pożyczki ............................................................................. 802
32. Umowa poręczenia za dług przyszły ............................................................................ 805
33. Umowa pożyczki udziałowca do spółki ........................................................................ 808
34. Umowa potrącenia wzajemnych wierzytelności ............................................................. 812
35. Umowa barteru ......................................................................................................... 817
36. Umowa franchisingu .................................................................................................. 819
37. Umowa upoważnienia inkaso ...................................................................................... 826
38. Umowa o prowadzenie rachunku powierniczego i depozytu adwokackiego ....................... 831
39. Porozumienie w sprawie spłaty zadłużenia ................................................................... 835
40. Umowa o zachowaniu poufności ................................................................................. 838
41. Umowa dotycząca wykonywania osobistych praw autorskich ......................................... 844
42. Umowa przeniesienia majątkowych praw autorskich ...................................................... 848
43. Umowa dotycząca udzielenia licencji ........................................................................... 854
44. Umowa sprzedaży akcji ............................................................................................. 858
45. Umowa podziału majątku wspólnego małżonków uwzględniająca przedsiębiorstwo i udziały w spółce prawa handlowego 863
Serwisy Wolters Kluwer 
Zapisz się na Newsletter
